Schakelen in de kleuterklas: van storming naar performing met de zeven Griekse godinnen

Groepsvorming bij kleuters (Kr8stroom)
Als invaller stapte ik begin dit schooljaar in een onbekende, nog-niet-samenhangende klas: sommige kinderen kenden elkaar al van vorig jaar, instromers van net vier en nieuwe leerlingen. Prachtige kinderen, allemaal. Maar ook: verschillende ritmes, verwachtingen en gewoontes.
Werk aan de winkel: ik mag van deze individuen een groep maken. Daarbij gebruik ik de vijf fasen van Bruce Tuckman: forming, storming, norming, performing en adjourning.

Vertrouwen bouwen
Aangezien ouders sinds corona minder in school komen, is vertrouwen geen vanzelfsprekendheid meer. Zeker niet als er iets minder leuks is gebeurd met jouw kind, we elkaar nog niet kennen en ik je ineens opbel.
Daarom kijk ik door drie lenzen tegelijk: ouders (open, feitelijk en warm communiceren zodat onbekend niet onbemind blijft), klasaanpak (wat heeft dit kind/deze groep nu nodig?) en mijzelf.
Daarbij switch ik tussen mijn zeven Griekse godinnen – de archetypen of oerbeelden – die staan voor focus, zorg, grenzen, verbinding en persoonlijk leiderschap).
Zo blijft het veilig, eerlijk en opbouwend voor iedereen.

1) Forming: godin Demeter maakt eerst een nest

In de vormingsfase zet ik mijn godin Demeter voorop. Zij staat voor zorg en bedding. Heldere routines, zachte landing. Iedereen krijgt een eigen plek (of in dit geval stoel met naam), want iedereen hoort erbij. Veiligheid is geen luxe; het is de bodem waarop leren kan groeien.

2) Storming: godinnen Artemis & Athena brengen focus en strategie

In de stormfase gaan grenzen en afspraken leven ofwel de balans van geven en nemen. Artemis (daadkracht en gerichtheid) komt samen met Athena (strategie en heldere stappen) bij mij naar voren.

Voorbeelden uit de klas:

• Kringmomenten waarin luisteren met aandacht naar elkaar ineens verandert in een onderonsje met buurman of buurvrouw waardoor de focus verdwijnt. Dan is de vraag: wat is ons doel? Leren, exploreren, reflecteren.
• De klas die, door een kinderwagen uit de huishoek, plotseling transformeert in een racebaan, waarbij het bochten nemen een uitdaging blijkt. Met alle gevolgen van dien. Dat vraagt om begrenzing én bieden een alternatief: “Wat is de bedoeling van de huishoek? Wie wil blijven en wie wil liever iets anders kiezen?”
• Slimme ruiltrucs om het opruimen te ontwijken. Mooi leermoment: oorzaak-gevolg zichtbaar maken. “Wat gebeurt er als jij je kaartje verhangt? Wat betekent dat voor de ander?”

3) Norming: godinnen Hestia, Hera en Athena vormen de gezamenlijke taal

Na de wrijving komt de weeflaag: norming.

• Hestia: rust als ritueel. Bij de kringstart van de dag, tijdens de eetpauzes (10 minuten) stilte: gericht op jezelf en het eten dat de ouders hebben meegegeven, adempauze: iedereen voelt dezelfde basis.
• Hera: ik geef eigenaarschap in mini-rollen (“hulpjes”, “speurneus”, “kringstarter”). Alle kinderen dragen bij en leren elkaar aan te spreken: wat wil je (liever) niet, wat wel?
• Athena: we borgen afspraken concreet en positief (“Wij wachten op elkaar”, “Wij ruimen samen op”).
  Het resultaat: minder ruis, meer voorspelbaarheid. De klas krijgt een eigen, warme “wij-toon”.

4) Performing: Artemis-focus met Aphrodite-verbinding

Als de basis staat, gaat het stromen: performing.

• Kinderen helpen elkaar spontaan, taken lopen door, er is ruimte voor diepgang en spel. We helpen elkaar met de ritsen van de jas (veters strikken is nu nog een brug te ver), het opruimen op de juiste plek van de gebruikte spullen, om de beurt spelen met de geliefde karren buiten. (“Juf, we maken een afspraakje”)
• Artemis houdt het doel helder: “Wat gaan we ontdekken? Wat is de afspraak? Wat ga je nog afmaken?”
• Aphrodite versterkt de lijm: we vieren mini-overwinningen, complimenteren de speurneus die het puzzelstukje vond, merken op wat wél werkt. “Kijk, juf, de toren is nog hoger dan jij! “

5) Persoonlijk leiderschap uitnodigen (blijft de kern)

Ik geloof niet in straf als eerste antwoord, wel in eigenaarschap. Hera blijft vragen stellen die eigenaarschap en leiderschap vergroten.

•  “Wat was de situatie?”
• “Welke actie deed jij?”
• “Wat was het gevolg?”
• “Wat is nu nodig?”
• “Wat kun jij bijdragen?”

Kinderen weten het donders goed. Al proberen ze het eerst met even schouders ophalen, daarna komt het eigen antwoord. Dat moment -zó belangrijk – is veel waard. Leren wordt dan niet “moeten”, maar willen en bewustwording. “Kijk wat ik doe!”

6) Taal, cultuur en Hestia’s stille kracht

Niet elk kind heeft dezelfde taalkansen. Sommige kinderen starten 1–0 achter omdat hun thuistaal anders is. Dan leun ik op Hestia: innerlijke rust, mijn centrum. Meer lichaamstaal gebruiken, aanwijzen, voordoen. Communicatie is meer dan woorden; rust is een taal op zich. Persephone helpt intussen het onzichtbare zichtbaar te maken (wie raakt wie, wat speelt er onder water?), zodat ik kan helpen met aanpasingen.

7) Adjourning: rond maken wat we samen begonnen

Met de herfstvakantie neem ik afscheid van deze groep: adjourning. Afsluiten is óók een fase van leren.

• Hestia voor een rustig, warm ritueel: terugblikken op wat we samen hebben gebouwd, als groep, als collega’s.
• Aphrodite om waardering te laten stromen: complimenten, benoemen van ieders groei.
• Persephone om het onzichtbare te eren: “Wat wil jij nog zeggen of vragen?”
• Athena en Hera voor overdracht en continuïteit: wij-afspraken op papier/visuals, tips voor de volgende leerkracht, kinderen weten wat blijft.
  Afscheid is geen breuk; het is een brug. Zo kan de groep verder zonder losse eindjes.

Wat dit oplevert voor kinderen én volwassenen

• Veiligheid vóór snelheid (Demeter): eerst landen, dan leren.
• Grenzen zijn zorg (Artemis & Athena): structuur houdt het warm.
• Wij-taal (Norming: Hestia, Hera, Athena): voorspelbaar, vriendelijk, helder.
• Flow (Performing: Artemis & Aphrodite): focus + verbinding = plezier en resultaat.
• Eigenaarschap boven straf (Hera): taal voor keuzes en afspraken.
• Ontdek wat je niet ziet (Persephone): onderstroom benoemen voorkomt symptoombestrijding.
• Mooi afronden (Adjourning): waardig afscheid, sterke overdracht.

Blij, vrij en helemaal jij! Dat begint in de klas en werkt door naar thuis.

Wil jij ook makkelijker schakelen?

Ontdek jouw zeven Griekse godinnen met mijn gratis Godinnentest. Je krijgt meteen praktische duiding én je ziet welke godin jij mag “aanzetten” in uitdagende momenten.
Wil je daarna verdiepen?  In de NECTAR Week neem ik je 7 dagen mee. Elke dag één godin, één sleutel en één concrete oefening voor meer rust, richting en plezier.